GÜNDEMSabah

Günümüzde 6’lı koalisyon masasında cumhurbaşkanı yardımcılığı, bakanlık ve milletvekili dağılımı için yapılan kirli pazarlığın benzeri 1977’de yaşanmıştı. Güneş Motel olayı Türk siyasetine kara bir leke olarak geçti.

6'lı Masa olarak Türk siyaset tarihine geçen hareket, henüz cumhurbaşkanı adayını açıklama imkânı bulamadan 3 Mart'ta dağılmıştı. HDP'nin katılması ile birlikte 7'li koalisyon projesine dönüşen bu oluşum, 1 cumhurbaşkanı 7 cumhurbaşkanı yardımcısı ve 6+1 parti ile Türkiye'yi yönetmeyi düşünüyor. Peki bu koalisyondan bir istikrar çıkabilir mi? Yazı dizimizin bu bölümünde yer verdiğimiz 1970'li yıllara damgasını vuran koalisyon hükümetlerinin içinde bulunduğu durum ve yaşananlar, bu sorunun cevabını veriyor.

AYLARCA HÜKÜMET KURULAMIYOR
CHP-MSP Koalisyon Hükümeti'nin yıkılmasının ardından Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk hükümeti kurma görevini önce Ecevit'e, sonra da Demirel'e veriyor ama hükümet bir türlü kurulamıyordu. Ülke aylarca istifa etmiş hükümet tarafından yönetiliyordu. Cumhurbaşkanı Korutürk, ülkedeki bu otorite boşluğuna bir son vererek kontenjan senatörü Sadi Irmak'ı başbakanlığa atadı. Kabine de tamamen parlamento dışından isimlerden oluştu. Tahmin edileceği gibi güvenoyu alamayan Sadi Irmak Hükümeti ülkeyi sadece 5 ay yönetebildi.

TÜSİAD KOALİSYON İSTİYOR
Artık koalisyonlar Türkiye'nin kaderi olmuştur. Toplumun istikrarlı bir yönetimin geleceğinden artık umudu kalmamıştır. İşte böyle bir dönemde 1975'te 1. Milliyetçi Cephe denilen koalisyon hükümeti kurulur. AP, MSP, CGP ve MHP ortaklığındaki bu hükümet 1977 seçimlerine kadar iki yıl görevde kalır. Seçimde CHP yüzde 41, AP yüzde 36 oy alır. İş dünyasının yani İstanbul sermayesinin gönlü CHP'den yanadır. TÜSİAD üyeleri üst üste açıklamalar yaparak "Gerekirse azınlık hükümeti kursun ama Ecevit başbakan olsun" der. Cumhurbaşkanı Korutürk baskılar üzerine hükümeti kurma görevini Ecevit'e verir. Ama gelişmeler beklenildiği gibi olmaz.

12 GÜNLÜK HÜKÜMET
CHP lideri Ecevit, TÜSİAD'ın baskılarına uyarak tek başına bir azınlık hükümeti kurar. 21 Haziran'da kurulan hükümet güvenoyu alamadığı için 3 Temmuz'da istifa etmek zorunda kalır. Ecevit başarısız olunca görev yine Demirel'e gelir. Demirel bu kez AP, MSP ve MHP arasında 2. Miliyetçi Cephe Hükümeti'ni kurar. 1977'de kurulan bu hükümetin ömrü de uzun olmaz. 6 ay sonra CHP tarafından bir gensoru ile düşürülür. Türkiye yeniden bir hükümet krizi ile karşı karşıyadır. Hem de kirli bir pazarlıkla...

GÜNEŞ MOTEL UTANCI
1977 seçimlerinden birinci parti çıkan CHP Lideri Ecevit'in tek başına iktidara gelebilmek için 12 milletvekiline ihtiyacı vardır. Günümüzde 6'lı koalisyon masasında dönen kirli pazarlıkların çok benzeri İstanbul Florya'daki Güneş Motel'de yaşanır. Ecevit 11 milletvekiline bakanlık sözü vererek güvenoyu için eksikliği tamamlar. Bu olay Türk siyasetinin en büyük utancı olarak tarihe geçer. Ecevit, kirli pazarlıklarla safına çektiği milletvekillerini de yanına alarak bir gensoru ile 2. Milliyetçi Cephe Hükümeti'ni düşürür. 5 Ocak'ta Ecevit Hükümeti kurulur. 1977 seçimlerinin üzerinden henüz sadece 7 ay geçmiştir ve bu kurulan 3. hükümettir.

DARBEDEN ÖNCE SON HÜKÜMET
Demirel, bu kez dışardan desteklenen bir azınlık hükümeti kurar. Necmettin Erbakan'ın güvenoyu yoklamasında "evet ama kerhen" demesi üzerine bu hükümetin adı "Kerhen Milliyetçi Cephe" olarak tarihe geçer. Demirel'in işi hiç kolay değildi. Ülke anarşiye teslim olmuştu. Azınlık olduğu için ülkeyi istediği gibi yönetme şansı da yoktu. Sıkıyönetim nedeniyle ülke adeta asker tarafından yönetiliyordu. Demirel 10 ay dayanabildi, istifa etti. 27 Mayıs'ı bilen, 12 Mart'ı yaşayan Demirel, askeri darbenin hızla yaklaştığının farkındaydı. Demirel yeni hükümet kurulana kadar görevinin başındaydı. Ancak yeni hükümeti darbeciler kuracağını henüz bilmiyordu.

TAM 114 TUR OYLAMA YAPILDI
Cumhurbaşkanını TBMM'nin seçtiği parlamenter sistemde sık sık seçim krizleri yaşanırdı. Bu krizlerin en büyüğü 1980'de meydana geldi. Yaşananlar günümüzdeki muhalefetin cumhurbaşkanı adayı krizine çok benziyordu. CHP ve AP'nin henüz adayı açıklanmamıştı. Ancak askerin dediği olmuş ve CHP ile AP iki darbe heveslisi askeri aday göstermek zorunda kalmıştı. Tam 114 oylama yapılmış ve cumhurbaşkanı seçilememişti. Devlet 5 aydır cumhurbaşkanı olmadan yönetiliyordu. Darbeciler, Demirel'in de istifasını bekledi ama Demirel bırakmak istemedi. Ve Genelkurmay Başkanı Kenan Evren düğmeye bastı.

GÜNEŞ MOTEL RUHU 6'LI MASA'DA HORTLADI
Türk siyaset tarihinin en büyük utançlarından biri olan Güneş Motel'deki kirli pazarlıkların üzerinden yaklaşık 45 yıl geçti. Böyle bir utancı tekrar yaşamayız derken 2023 yılında kurulan 6'lı koalisyon pazarlıklarında Güneş Motel ruhu yeniden hortladı. Kemal Kılıçdaroğlu'nun cumhurbaşkanlığını kabul etmenin karşılığında 6'lı koalisyonun 4 üyesine cumhurbaşkanlığı yardımcılığı, bakanlık koltuğu ve milletvekili kontenjanı verildi. Önce bu kirli pazarlığa isyan ederek masayı deviren İyi Parti Lideri Meral Akşener, 72 saat süren pazarlıkların sonucunda Kılıçdaroğlu'nun adaylığını kabul etti. Aylardır cumhurbaşkanlığı adaylığı için uygun zamanı kollayan Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş da son dakikada Çukurambar'daki pazarlığa dahil olarak cumhurbaşkanı yardımcılığı koltuğunu kaptı.

DARBECİLERİN KOALİSYONU
10 koalisyon hükümetinin kurulduğu 1970'ler Türkiye'nin kayıp yıllarıydı. 12 Eylül 1980 darbesi ile birlikte bir dönem sona erdi. Koalisyonların Türkiye'ye verdiği zararların ardından bir de darbecilerin verdiği hasar ile Türkiye zor bir döneme girmişti. Türkiye koalisyonlardan kurtulmuş ama bu kez Milli Güvenlik Konseyi adı verilen 5 generalin oluşturduğu bir koalisyon tarafından yönetilmeye mahkûm edilmişti. Başbakanlığa atanan Deniz Kuvvetleri Komutanı Bülent Ulusu, 1983 seçimlerine kadar ülkeyi yönetti. 1983'teki ilk seçimlerde darbeciler yine sandıkta yenildi. Turgut Özal'ın liderliğindeki ANAP tek başına iktidardı. İstikrarlı yıllar 1991'de sona erdi. Yine koalisyon heveslileri kazadı.

TÜRKİYE ANARŞİYE TESLİM
Ecevit Hükümeti döneminde siyasi iklim bir anda sertleşir. SSCB-ABD arasındaki soğuk savaş rüzgârları Türkiye'de de hissedilmektedir. Öğrenci olayları, patlayan bombalar, mezhepsel çatışmalar, öldürülen gazeteciler her gün gazetelerin manşetindedir. Toplum ekonomik ve sosyal olarak bir çöküntü içerisindedir. Ülkede tam bir kaos hâkimdir. Bunun sorumlusu olarak Ecevit görülmektedir. Kasım 1979'da Ecevit hükümeti istifa etmek zorunda kalır.

 DARBEDEN ÖNCE SON HÜKÜMET
Demirel, bu kez dışardan desteklenen bir azınlık hükümeti kurar. Necmettin Erbakan'ın güvenoyu yoklamasında "evet ama kerhen" demesi üzerine bu hükümetin adı "Kerhen Milliyetçi Cephe" olarak tarihe geçer. Demirel'in işi hiç kolay değildi. Ülke anarşiye teslim olmuştu. Azınlık olduğu için ülkeyi istediği gibi yönetme şansı da yoktu. Sıkıyönetim nedeniyle ülke adeta asker tarafından yönetiliyordu. Demirel 10 ay dayanabildi, istifa etti. 27 Mayıs'ı bilen, 12 Mart'ı yaşayan Demirel, askeri darbenin hızla yaklaştığının farkındaydı. Demirel yeni hükümet kurulana kadar görevinin başındaydı. Ancak yeni hükümeti darbeciler kuracağını henüz bilmiyordu.

TAM 114 TUR OYLAMA YAPILDI
Cumhurbaşkanını TBMM'nin seçtiği parlamenter sistemde sık sık seçim krizleri yaşanırdı. Bu krizlerin en büyüğü 1980'de meydana geldi. Yaşananlar günümüzdeki muhalefetin cumhurbaşkanı adayı krizine çok benziyordu. CHP ve AP'nin henüz adayı açıklanmamıştı. Ancak askerin dediği olmuş ve CHP ile AP iki darbe heveslisi askeri aday göstermek zorunda kalmıştı. Tam 114 oylama yapılmış ve cumhurbaşkanı seçilememişti. Devlet 5 aydır cumhurbaşkanı olmadan yönetiliyordu. Darbeciler, Demirel'in de istifasını bekledi ama Demirel bırakmak istemedi. Ve Genelkurmay Başkanı Kenan Evren düğmeye bastı.

GÜNEŞ MOTEL RUHU 6'LI MASA'DA HORTLADI
Türk siyaset tarihinin en büyük utançlarından biri olan Güneş Motel'deki kirli pazarlıkların üzerinden yaklaşık 45 yıl geçti. Böyle bir utancı tekrar yaşamayız derken 2023 yılında kurulan 6'lı koalisyon pazarlıklarında Güneş Motel ruhu yeniden hortladı. 

DARBECİLERİN KOALİSYONU
10 koalisyon hükümetinin kurulduğu 1970'ler Türkiye'nin kayıp yıllarıydı. 12 Eylül 1980 darbesi ile birlikte bir dönem sona erdi. Koalisyonların Türkiye'ye verdiği zararların ardından bir de darbecilerin verdiği hasar ile Türkiye zor bir döneme girmişti. Türkiye koalisyonlardan kurtulmuş ama bu kez Milli Güvenlik Konseyi adı verilen 5 generalin oluşturduğu bir koalisyon tarafından yönetilmeye mahkûm edilmişti. Başbakanlığa atanan Deniz Kuvvetleri Komutanı Bülent Ulusu, 1983 seçimlerine kadar ülkeyi yönetti. 1983'teki ilk seçimlerde darbeciler yine sandıkta yenildi. Turgut Özal'ın liderliğindeki ANAP tek başına iktidardı. İstikrarlı yıllar 1991'de sona erdi. Yine koalisyon heveslileri kazadı.

GÜNEŞ MOTEL OLAYI NEDİR, NE OLDU?

Güneş Motel nerede? Güneş Motel olayı nedir, nasıl yaşandı? (1977)

"Güneş Motel" olayı Türk siyasetinde 1977 yılında yaşanan dev bir milletvekili transferi olayı. Bugün CHP'den ayrılıp İYİ Parti'ye geçen 15 milletvekili nedeniyle 41 yıl önce yaşanan Güneş Motel transferleri Google aramalarında yeniden öne çıkıyor. Peki Güneş Motel olayı nedir, nasıl yaşandı?

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Aşağıda olsaydım CHP'li Özel'e ağzının payını verirdim

Güneş Motel olayı nedir? Güneş Motel nerede?

1977 yılında yaşanan Güneş Motel olayı tekrar gündeme geldi. Vatandaşlar tarafından araştırılan Güneş Motel olayı Türk siyasi tarihi için önemli bir yere sahip. Bu tarihte seçimlerde tek başına iktidar olamayan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 10 eski Adalet Partili vekille hükümet kurmuştu. Yoğun görüşme trafiği sonucunda milletvekili ve bakanlık pazarlığı yapılmıştı. İşte, Güneş Motel olayı nedir? Güneş Motel nerede?

Türk filmlerine de ev sahipliği yapan Güneş Motel, Hatta Güneş Motel,1970'lerin ikinci yarısında popüler oldu. Güneş Motel, Türk siyaseti açından önemi önemlidir.  Güneş Motel olayı nedir? Güneş Motel nerede?

GÜNEŞ MOTEL NEDİR?

Güneş Motelleri (Halk arasındaki adıyla Güneş Motel) İstanbul Florya'da bir zamanların en turistik turizm tesisleri arasında yer alıyordu. Hatta Güneş Motel,1970'lerin ikinci yarısında birçok türk filmine de evsahipliği yapmış ünlü bir oteldi.

Güneş Motel'in Türk siyaseti açından önemi ise dönemin CHP Lideri Bülent Ecevit'in hükümet kurabilmek için Adalet Partisi'nin (AP) milletvekilleri ile transfer görüşmesini Güneş Motel'de yapmasından kaynaklanıyor.

GÜNEŞ MOTEL TRANSFERLERİ

CHP 1977'de seçimlerinden yüzde 41'in üzerinde oyla galibiyetle çıkmıştı ancak, Meclis'te kazandığı 213 sandalye tek başına iktidar olmasına yetmemişti. CHP 227 evet oyu ile hükümeti kuramayınca Adalet Partisi (AP) lideri Süleyman Demirel, AP ile Milli Selamet Partisi (MSP) ve Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) katılımıyla II. Milliyetçi Cephe hükümetini kurdu. Fakat 11 Aralık 1977'de yapılan yerel seçimleri Ecevit'in yükselen karizması ile  CHP kazanınca Meclis'te dengeler CHP lehine değişmeye başladı.

ÖNCE BAYRAMOĞLU SONRA FLORYA GÜNEŞ MOTEL

Bu fırsattan yararlanmak isteyen CHP, AP'den istifa edenlerle temas kurmaya başladı. Ecevit ile 12 eski AP'li (Tuncay Mataracı, Şerafettin Elçi, Mete Tan, Hilmi İşgüzar, Orhan Alp, Fethi Acar, Mehmet Oğuz Atalay, Cemalettin İnkaya, Ali Rıza Septioğlu, Enver Akova, Ahmet Karaaslan ve Güneş Öngüt) arasındaki görüşmelerin ilki 22 Aralık tarihinde Darıca'ya bağlı Bayramoğlu'nda bir otelde gerçekleştirildi. Ancak görüşmelerin gizli tutulmasına rağmen basına sızması üzerine görüşmelerin başka bir ortamda gerçekleştirilmesine karar verildi. Görüşmelerin devamı dönemin CHP'li İstanbul Belediye Başkanı Aytekin Kotil'in organizasyonunda belediyeye ait Florya'daki Güneş Moteller'de yapıldı.

Dönemin Türkiye güzeli Güler Kıvrak, Güneş Motel'deki bir moda çekiminde.

10 AP'Lİ MİLLETVEKİLİYLE HÜKÜMET KURDU

Ecevit 11 bağımsız milletvekiline, kuracağı hükümete destek karşılığında bakanlık önerdi, 10'u kabul etti. Konya Milletvekili Oğuz Atalay bakanlık teklifini kabul etmedi. CHP'nin gensorusu ile 31 Aralık 1977'de Süleyman Demirel başkanlığındaki II. MC Hükümeti devrildi. 12'ler içinde olan ve daha sonra tarihe 11'ler olayı olarak geçecek bu gensoru görüşmesine Balıkesir Milletvekili Cemalettin İnkaya eski partisinden aldığı aşırı baskı nedeniyle katılmadı. Böylece 12'ler grubu gensoru görüşmeleri sırasında 11'e düştü ve öyle anılmaya başlandı. Ardından Ecevit hükümeti güvenoyu aldı. 11'lerden Orhan Atalay dışındaki 10 milletvekili yeni kurulan hükümette bakan oldu. Fakat Ecevit'in transfer ağırlıklı bir kadro ile bakanlar kurulunu oluşturması parti içinde büyük rahatsızlık yarattı ve Ecevit'in yıllar sonra "en büyük siyasi hatamdı" demesine kadar gitti.

Ecevit'in bizzat yürüttüğü transfer görüşmeleri basına böyle yansımıştı.

ECEVİT'İN UMUT YILLARI (KARAOĞLAN'IN YÜKSELİŞİ)

5 yıldızlı otelde 3 saat milletvekili pazarlığı!

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener, 15 vekilin transferi için pazarlığı Yeşilköy’de bir otelde yaptı. 3 saatlik pazarlık sonucu da 2’nci Güneş Motel vakası patladı

CHP'den İyi Parti'ye geçen 15 milletvekili ile ilgili pazarlığın tıpkı 1977'deki Güneş Motel skandalında olduğu gibi İstanbul'da lüks bir otelde yapıldığı ortaya çıktı.

Geçtiğimiz cumartesi günü Yeşilköy'de bulunan bir otelde bir araya gelen İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun yaptığı görüşmenin detaylarına ulaşıldı. Detaylara göre, CHP'den İyi Parti'ye geçen 15 milletvekili olayı 1977 yılındaki Güneş Motel skandalına tıpatıp benziyor.

RESTORANDAN GEÇTİ

Edinilen bilgilere göre, Kemal Kılıçdaroğlu ve Meral Akşener, CHP'li milletvekillerinin İyi Parti'ye transfer kararını İstanbul'da bulunan lüks bir otelde yaptıkları toplantıda aldı. İki parti başkanı geçtiğimiz Cumartesi günü İstanbul Yeşilköy'de bulunan 5 yıldızlı otelde zirve gerçekleştirdi. Kemal Kılıçdaroğlu cumartesi sabah saatlerinde Maltepe Cezaevi'nde tutuklu bulunan Enis Berberoğlu'nu ziyaret etti. Sonrasında Yeşilköy'de bulunan lüks otele geçti. Meral Akşener de otele, bitişiğinde bulunan bir restoranın içinden geçerek girdi.

Yaklaşık 3 saati aşkın görüşen ikili cumartesi akşam saatlerinde mutabakata vardı. Kılıçdaroğlu görüşme ardından akşam 22.00 uçağı ile Adana'ya uçtu. Ertesi sabah da 15 CHP'li vekilin İyi Parti'ye geçtiği kamuoyuna açıklandı.

GÜNEŞ MOTEL SKANDALI NEDİR?

5 Haziran 1977 genel seçiminden CHP galibiyetle çıkmıştı ancak kazandığı 213 sandalye tek başına iktidar olmasına yetmiyordu. Bunun üzerine Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi, İkinci Milliyetçi Cephe hükümetini kurdu. Fakat 11 Aralık 1977'de yapılan yerel seçimleri de CHP kazanınca dengeler değişmeye başladı. Bu fırsattan yararlanmak isteyen CHP, AP'den istifa edenlerle temas kurdu. 11 eski AP'li ile Florya'daki Güneş Motel'de buluşup hükümete destek karşılığında bakanlık önerildi. Konya Milletvekili Oğuz Atalay hariç 10'u kabul etti. CHP'nin gensorusu ile İkinci MC Hükümeti devrildi. Ardından Ecevit hükümeti güvenoyu aldı. Bu olay tarihe 'Güneş Motel skandalı' olarak geçti.